EMDR en Trauma

Inleiding

Trauma’s kunnen een diepe impact hebben op hoe we denken, voelen en functioneren. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een bewezen effectieve therapievorm bij het verwerken van trauma, angst en posttraumatische stress (PTSS). In dit artikel lees je wat EMDR precies is, hoe een behandeling eruitziet en hoe het helpt om rust en herstel te vinden.

Wat is EMDR?

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Deze therapie richt zich op het verminderen van emotionele en lichamelijke reacties die kunnen optreden bij traumatische herinneringen of intense angsten.

Bijvoorbeeld: iemand die een auto-ongeluk heeft meegemaakt kan bij het langsrijden van de plek van het ongeluk opnieuw angst of spanning ervaren. Ook kunnen nachtmerries of herbelevingen optreden, waardoor het slaappatroon verstoord raakt.

EMDR helpt om deze herinneringen te verwerken. De emotionele lading van de gebeurtenis neemt af, waardoor triggers minder heftig worden ervaren. Niet alleen trauma’s, maar ook fobieën zoals vliegangst of sociale angst kunnen effectief met EMDR behandeld worden.

Trauma en PTSS

PTSS (Posttraumatische Stressstoornis) ontstaat na een schokkende gebeurtenis, zoals een ongeluk, geweld of verlies. Mensen met PTSS ervaren vaak herbelevingen van het trauma: nachtmerries, flashbacks of intense emoties bij prikkels die aan de gebeurtenis herinneren.

Het lichaam reageert alsof het gevaar nog aanwezig is — met vecht-, vlucht- of bevriesreacties. Hierdoor ontstaat vaak hypervigilantie: een constante staat van alertheid. EMDR helpt om deze reacties te verminderen en het gevoel van veiligheid te herstellen.

Hoe helpt EMDR bij trauma?

Tijdens een EMDR-sessie begeleidt de therapeut de cliënt bij het ophalen van de traumatische herinnering. Terwijl de cliënt het beeld voor zich ziet, beweegt de therapeut met de vingers heen en weer. Deze oogbewegingen helpen het brein om de herinnering opnieuw te verwerken.

Het doel is dat de herinnering zijn emotionele lading verliest en onderdeel wordt van het verleden in plaats van het heden. Hierdoor ervaart men meer rust, verbetert de slaap en kan de focus weer op herstel en dagelijks leven liggen.

Hoe verloopt een EMDR-behandeling?

Een behandeling duurt meestal 30 tot 45 minuten. Eerst bespreekt de therapeut samen met de cliënt de belastende gebeurtenis. Daarbij wordt gevraagd om de situatie opnieuw te beleven: wat werd er gezien, gehoord, gevoeld of gedacht?

Daarna wordt het meest belastende moment geïdentificeerd — het “beeld” waarop de behandeling zich richt. De cliënt beoordeelt de emotionele lading op een schaal van 0 tot 10. Tijdens de sessie worden de oogbewegingen (of geluiden/tikken) toegepast, waarna de intensiteit van het gevoel geleidelijk afneemt.

Wanneer de negatieve emotie is verminderd, wordt een positieve gedachte (“Ik ben veilig”, “Ik kan dit aan”) versterkt. Dit proces herhaalt zich tot de herinnering neutraal aanvoelt.

Exposure therapie en herstel

Na het verminderen van de emotionele lading van een trauma wordt vaak gewerkt met exposuretherapie. Hierbij leert iemand opnieuw situaties aan te gaan die eerder werden vermeden, zoals autorijden na een ongeval.

Door de combinatie van EMDR en exposure wordt niet alleen het beeld verwerkt, maar ook het gedrag hersteld. Zo wordt het leven weer vrijer en veiliger ervaren.

Veelgestelde vragen over EMDR en trauma (FAQ)

Wat is het verschil tussen EMDR en andere traumatherapieën?
EMDR richt zich specifiek op het verwerken van de emotionele lading van herinneringen via oogbewegingen. Andere therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie, werken meer via gesprek en herstructurering van gedachten.

Hoe snel werkt EMDR?
Veel mensen merken al na enkele sessies verbetering. Het aantal sessies hangt af van de ernst en duur van het trauma.

Is EMDR belastend?
Tijdens of na de sessie kunnen emoties, vermoeidheid of dromen optreden. Dit is normaal en hoort bij het verwerkingsproces.

Wordt EMDR vergoed?
In veel gevallen wordt EMDR (deels) vergoed binnen de GGZ. Informeer bij je behandelaar of zorgverzekeraar.

Slot

EMDR is een krachtige methode om trauma’s en angstklachten te behandelen. Door de herinnering op een veilige manier te verwerken, kan het brein loslaten wat vastzat. Zo ontstaat er ruimte voor rust, herstel en groei.