Wat is AOT?
Adem- en OntspanningsTherapie, ofwel AOT is een methode om beter met spanningen om te leren gaan. Het is gericht op het verbeteren van de ‘interne zelfregulatie’ van spanning. Dat betekent dat deze methode helpt om bewust te worden van spanning in het lichaam, je technieken leert om deze spanning los te laten, wat kan leiden tot een vermindering van stress en spanningsgerelateerde klachten. Het zenuwstelsel kalmeert en de balans in het lichaam kan herstellen.
In de huidige wereld zijn stress en spanning bijna aan de orde van de dag. Dus het leren ontspannen is erg belangrijk om het hoofd boven water te houden en te kunnen blijven functioneren, zonder klachten.
Ontspanning klinkt eenvoudig, maar voor mensen die langdurig onder hoge spanning hebben geleefd, is het een flinke uitdaging om weer te leren ontspannen.
Waarom deze methode?
Een simpele ademoefening of het luisteren naar een ontspannings-of meditatie audio is vaak niet voldoende; het kan zelfs meer spanning veroorzaken. Ook traditionele yogalessen schieten soms tekort, omdat deze vaak gericht zijn op mensen die al kunnen ontspannen en hun vaardigheden willen verbeteren.
Hier komt de AOT methode Van Dixhoorn in beeld, die ontwikkeld is door dr. J.J. van Dixhoorn. Hij bestudeerde diverse ontspanningsmethoden uit zowel Oosterse als Westerse tradities en combineerde deze in een methode met meer dan 50 instructies en vele manuele technieken.
Deze methode pakt alle aspecten aan die te maken hebben met spanning, wat het een holistische methode maakt. Het maakt gebruik van beweging, ademhaling en aandacht en probeert jouw systeem met een soort ‘omweg’ te beïnvloeden. Dit maakt dat het heel effectief kan werken, omdat je jouw systeem de spanning zelf laat opmerken en je hier vervolgens naar kan gaan handelen en het kan minderen.
De opleiding om deze methode toe te kunnen passen duurt 3 jaar, het is een post-HBO opleiding en de enige in Nederland.
Een overzicht van klachten die je kan aanpakken met deze methode zijn:
- Stress en Spanniangsklachten: chronische stress, overspannenheid, burn-out
- Lichamelijke Klachten: hoofdpijn en migraine, nek- en schouderklachten, rugpijn of pijnklachten in het algemeen
- Psychosomatische Klachten: hyperventilatie, hartkloppingen, maag- en darmklachten (zoals prikkelbare darm syndroom)
- Slaapproblemen
- Angst en Paniek
- Algemene Gezondheidsklachten: vermoeidheid, concentratieproblemen, overprikkeling
Hoe ziet een sessie eruit?
AOT gaat om het ontwikkelen van een dieper inzicht in hoe spanning en ontspanning in het lichaam werken. Door zelf veranderingen te voelen en te ervaren, leer je je eigen ervaringen serieus te nemen. Het is een ervaringsgerichte benadering, waarbij je zelf ontdekt wat werkt, in plaats van simpelweg aanwijzingen van een therapeut te volgen.
De methodiek wordt praktisch toegepast door oefeningen in verschillende houdingen, zoals zitten, staan en liggen. Hierbij wordt gelet op 3 elementen:
- Aandacht: Focus op het voelen van het lichaam.
- Ademen: Bewuste ademhalingstechnieken.
- Bewegen: Functioneel bewegen om spanning los te laten.
De eerste sessie start met een 0-meting om het adembereik te meten. Dit doet de therapeut door met de handen op een bepaalde plaats aan de onderrug te zetten en in verschillende houdingen het adembereik te meten. Dit wordt genoteerd en later in het traject opnieuw gemeten.
Vervolgens wordt er gestart met een aantal ‘makkelijke’ instructies. Hierbij is het van belang om te voelen of er een verandering te merken is na een instructie. Hierin wordt je goed begeleid door de therapeut door gerichte vragen. De instructies, waarbij je dus een opdracht krijgt, worden afgewisseld door handmatige/manuele technieken waarbij je een beetje geholpen wordt met een beweging, je bewuster met je aandacht ergens heen gaat of ademhaling techniek wordt gestimuleerd.
Na elke instructie word gevraagd om deze te ‘scoren’ aan de hand van 3 vragen, dit doe je samen met de therapeut. Zo kan er gemeten en bekeken worden of er een ingang is.
De voorkeur gaat uit naar het volgen van 3 tot 4 sessies AOT en daarbij zelfstandig thuis verder te oefenen. Dan volgt er een evaluatie consult waarbij het adembereik opnieuw wordt gemeten en het scoreformulier van de instructies wordt besproken. Aan de hand van deze gegevens en de wensen en ervaring van degene die de behandeling heeft ondergaan, wordt er besproken of voortzetten van de therapie zinvol is of dat er een andere interventie kan worden ingezet.
Wat maakt deze methode anders dan een andere adem of ontspanningstherapie?
Er zijn veel adem- en ontspanningsoefeningen zoals yoga en de Wim Hof methode, die nuttig kunnen zijn. Maar als de spanning erg hoog is, kunnen deze methoden te intens zijn. Het is belangrijk eerst subtiele signalen van je lichaam te leren opmerken.
In de praktijk gebruiken fysiotherapeuten, psychologen en yogadocenten vaak eenvoudige ademinstructies. Echter, er is weinig onderzoek naar de effectiviteit van deze methoden en of de geclaimde veranderingen daadwerkelijk optreden.
Volgens een artikel in het Tijdschrift voor Yoga (juni 2013) moeten we opnieuw leren goed te ademen door constant te letten op het gebruik van het middenrif en diep te ademen zonder pauze. Dit kan tijdens yoga nuttig zijn, maar het is onrealistisch om voortdurend op je ademhaling te letten. Dit maakt het ademhalen een gecontroleerd proces en neemt de natuurlijkheid weg.
Traditionele methoden zoals de Buteyko-methode focussen op het veranderen van je ademhalingspatroon door minder en langzamer te ademen. Hoewel sommige mensen hier baat bij hebben, blijkt uit onderzoek dat het werkelijke mechanisme complexer is.
Dan heb je nog Mindfulness oefeningen., deze hebben niet als doel om ontspanning te creëren. Ontspanning is zeker een gevolg dat veel mensen ervaren door mindfulness te beoefenen, maar het is niet de einddoel.
De kern van mindfulness is aandachtig zijn in het hier en nu, zonder oordeel. Dit betekent dat je je bewust bent van je gedachten, gevoelens en lichaamsgewaarwordingen, zonder je mee te laten slepen of ze te beoordelen.
In tegenstelling tot methoden die vereisen dat je constant op je ademhaling let, richt de Van Dixhoorn Methode zich op het ontwikkelen van bewustzijn en vertrouwen in je lichaam. Hierdoor ontstaat een meer ontspannen en natuurlijke ademhaling zonder geforceerde controle. Dit maakt de methode geschikt voor mensen die een hoge mate van spanning ervaren en behoefte hebben aan een meer subtiele en duurzame aanpak.
Samengevat
AOT omvat meer dan adem- en ontspanningsoefeningen. Het is een holistische benadering die mensen leert om beter met zichzelf om te gaan. Door middel van eenvoudige instructies en manuele technieken door de therapeut leer je je eigen lichamelijke ervaringen te beïnvloeden en passende maatregelen te nemen als de spanning te hoog oploopt. Je leert om stil te staan bij je huidige ervaring en leert je om je eigen ervaringen serieus te nemen.