Van overleven naar leven: EMDR als doorbraak in traumabehandeling

EMDR, of Eye Movement Desensitization and Reprocessing, is een psychotherapeutische benadering die voornamelijk wordt toegepast bij de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het is ontwikkeld om mensen te helpen die trauma’s hebben ervaren en die worstelen met de emotionele en psychologische gevolgen daarvan. EMDR maakt gebruik van gestructureerde protocollen en technieken die gericht zijn op het verwerken van traumatische herinneringen.

Het doel is om de negatieve impact van deze herinneringen te verminderen, zodat de cliënt weer kan functioneren in het dagelijks leven. De therapie is gebaseerd op het idee dat trauma’s niet goed verwerkt worden in het brein, wat leidt tot aanhoudende symptomen zoals angst, flashbacks en nachtmerries. EMDR helpt cliënten om deze onverwerkte herinneringen opnieuw te bekijken en te integreren in hun levensverhaal.

Dit gebeurt door middel van bilaterale stimulatie, vaak in de vorm van oogbewegingen, die de hersenen aanmoedigt om de informatie op een andere manier te verwerken. Hierdoor kunnen cliënten hun trauma’s in een veiliger en minder bedreigende context herbeleven.

Hoe werkt EMDR therapie?

De werking van EMDR therapie is complex en omvat verschillende psychologische mechanismen. Tijdens een EMDR-sessie wordt de cliënt gevraagd om zich een traumatische gebeurtenis voor de geest te halen, terwijl de therapeut bilaterale stimulatie toepast. Dit kan bijvoorbeeld door het bewegen van de vingers van de therapeut voor de ogen van de cliënt, waardoor deze zijn of haar ogen volgt.

De combinatie van het ophalen van de herinnering en de bilaterale stimulatie helpt om de emotionele lading van de herinnering te verminderen. Een belangrijk aspect van EMDR is dat het niet alleen gericht is op het verminderen van symptomen, maar ook op het herstructureren van de manier waarop de cliënt naar het trauma kijkt. Door de herinnering opnieuw te verwerken, kan de cliënt nieuwe inzichten krijgen en negatieve overtuigingen over zichzelf of de wereld om hen heen veranderen.

Dit kan leiden tot een gevoel van empowerment en herstel, wat essentieel is voor het genezingsproces.

De geschiedenis van EMDR therapie

EMDR therapie werd in de late jaren ’80 ontwikkeld door Francine Shapiro, een Amerikaanse psycholoog. Shapiro ontdekte per toeval dat het bewegen van haar ogen terwijl ze aan bepaalde stressvolle gedachten dacht, haar angst verminderde. Dit leidde tot verder onderzoek en uiteindelijk tot de ontwikkeling van een gestructureerde therapievorm.

In 1989 publiceerde ze haar eerste artikel over EMDR, waarin ze de effectiviteit ervan bij het behandelen van trauma’s beschreef.

Sindsdien heeft EMDR wereldwijd aan populariteit gewonnen en is het erkend als een effectieve behandelmethode voor PTSS door verschillende gezondheidsorganisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het American Psychiatric Association (APA).

De therapie is verder ontwikkeld en verfijnd door verschillende therapeuten en onderzoekers, wat heeft geleid tot een breed scala aan toepassingen, niet alleen voor trauma, maar ook voor andere psychische aandoeningen zoals angststoornissen en depressie.

Voor wie is EMDR therapie geschikt?

EMDR therapie is vooral geschikt voor mensen die lijden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis, zoals een ongeluk, geweld of seksueel misbruik. Het kan ook nuttig zijn voor mensen die andere vormen van trauma hebben ervaren, zoals verlies of scheiding. De therapie is niet beperkt tot volwassenen; ook kinderen en adolescenten kunnen baat hebben bij EMDR, mits de therapeut ervaring heeft met deze leeftijdsgroep.

Daarnaast kan EMDR ook effectief zijn voor mensen met angststoornissen, fobieën of depressieve klachten die voortkomen uit onverwerkte trauma’s. Het is belangrijk dat cliënten gemotiveerd zijn om aan hun problemen te werken en openstaan voor het proces van herbeleving en verwerking. Een goede samenwerking tussen cliënt en therapeut is cruciaal voor het succes van de behandeling.

De voordelen van EMDR therapie

Een van de belangrijkste voordelen van EMDR therapie is de snelheid waarmee cliënten vaak verbetering ervaren. In vergelijking met traditionele praattherapieën kan EMDR in relatief korte tijd significante resultaten opleveren. Veel cliënten rapporteren na enkele sessies al een vermindering van hun symptomen en een verbeterd gevoel van welzijn.

Dit maakt EMDR een aantrekkelijke optie voor mensen die snel hulp zoeken. Daarnaast is EMDR een niet-invasieve behandelmethode die geen medicatie vereist. Dit betekent dat cliënten geen bijwerkingen hoeven te vrezen die vaak gepaard gaan met farmacologische behandelingen.

Bovendien biedt EMDR cliënten de mogelijkheid om hun eigen ervaringen en emoties te verkennen in een veilige omgeving, wat kan bijdragen aan een gevoel van controle over hun herstelproces. Het kan ook helpen om negatieve overtuigingen over zichzelf te veranderen, wat leidt tot een verbeterd zelfbeeld en meer zelfvertrouwen.

De stappen van EMDR therapie

EMDR therapie bestaat uit acht gestructureerde stappen die samen een effectief behandelprotocol vormen. De eerste stap is het opbouwen van een vertrouwensrelatie tussen cliënt en therapeut. Dit is cruciaal omdat het proces emotioneel intens kan zijn.

Vervolgens wordt er gewerkt aan het identificeren van specifieke traumatische herinneringen die behandeld moeten worden. In de derde stap wordt er gewerkt aan het vaststellen van negatieve overtuigingen die met deze herinneringen verbonden zijn.

De cliënt wordt aangemoedigd om positieve overtuigingen te formuleren die hij of zij zou willen aannemen.

Daarna volgt de bilaterale stimulatie, waarbij de cliënt zich concentreert op de traumatische herinnering terwijl hij of zij oogbewegingen volgt of andere vormen van stimulatie ervaart. Na deze fase wordt er tijd besteed aan het verwerken van de ervaring en het integreren van nieuwe inzichten. De laatste stappen omvatten evaluatie en afsluiting, waarbij zowel cliënt als therapeut reflecteren op het proces en eventuele verdere stappen bespreken.

EMDR therapie in de praktijk

In de praktijk kan EMDR therapie variëren afhankelijk van de specifieke behoeften van de cliënt en de stijl van de therapeut. Een typische sessie begint vaak met een korte check-in, waarbij de therapeut vraagt naar de huidige gemoedstoestand van de cliënt. Vervolgens wordt er gewerkt aan het ophalen van specifieke herinneringen en het toepassen van bilaterale stimulatie.

Therapeuten gebruiken verschillende technieken om bilaterale stimulatie toe te passen, zoals handbewegingen of geluidssignalen via koptelefoons. Het doel is altijd om een veilige omgeving te creëren waarin cliënten zich vrij voelen om hun emoties te uiten en hun ervaringen te delen. Het proces kan emotioneel uitdagend zijn, maar therapeuten zijn getraind om cliënten te ondersteunen en hen te helpen omgaan met intense gevoelens.

Het resultaat van EMDR therapie

De resultaten van EMDR therapie kunnen aanzienlijk variëren per individu, maar veel cliënten ervaren na afloop een merkbare vermindering van hun symptomen. Dit kan zich uiten in minder angstgevoelens, minder flashbacks en een verbeterde algehele gemoedstoestand. Voor velen betekent dit dat ze weer kunnen deelnemen aan dagelijkse activiteiten zonder overweldigd te worden door hun trauma’s.

Bovendien rapporteren veel cliënten dat ze nieuwe inzichten hebben gekregen over hun ervaringen en dat ze beter in staat zijn om met stressvolle situaties om te gaan. Het herstructureren van negatieve overtuigingen leidt vaak tot een verbeterd zelfbeeld en meer veerkracht in het leven. Hoewel niet iedereen dezelfde resultaten zal behalen, biedt EMDR therapie veel mensen hoop op herstel en een betere kwaliteit van leven na trauma.

Een gerelateerd artikel dat interessant kan zijn voor lezers van “Van overleven naar leven: EMDR als doorbraak in traumabehandeling” is te vinden op