EMDR, of Eye Movement Desensitization and Reprocessing, is een psychotherapeutische benadering die in de jaren ’80 werd ontwikkeld door Francine Shapiro. Het is vooral bekend geworden als een effectieve behandeling voor posttraumatische stressstoornis (PTSS), maar het wordt ook toegepast bij andere psychische aandoeningen zoals angststoornissen, depressie en fobieën. EMDR richt zich op het verwerken van traumatische herinneringen door middel van bilaterale stimulatie, meestal in de vorm van oogbewegingen.
Dit proces helpt cliënten om de emotionele lading van deze herinneringen te verminderen, waardoor ze beter in staat zijn om met hun ervaringen om te gaan. De therapie is gebaseerd op de veronderstelling dat trauma’s niet goed verwerkt worden in het brein, wat leidt tot aanhoudende symptomen. EMDR helpt bij het herstructureren van deze herinneringen, zodat ze minder belastend worden.
Het doel is om de cliënt in staat te stellen om de traumatische ervaring opnieuw te beleven zonder overweldigd te worden door angst of verdriet. Dit maakt EMDR tot een unieke en krachtige therapievorm die zich richt op de onderliggende oorzaak van psychische klachten in plaats van alleen de symptomen te bestrijden.
Hoe werkt EMDR therapie?
Het proces van EMDR therapie omvat verschillende fasen die samen een gestructureerde aanpak vormen. In de eerste fase wordt er een uitgebreide anamnese afgenomen, waarbij de therapeut samen met de cliënt de traumatische ervaringen in kaart brengt. Dit is cruciaal, omdat het helpt om te begrijpen welke specifieke herinneringen of situaties behandeld moeten worden.
De therapeut en cliënt werken samen om een veilige omgeving te creëren waarin de cliënt zich op zijn gemak voelt om deze herinneringen te delen. Na de anamnese begint het daadwerkelijke EMDR-proces. De cliënt wordt gevraagd om zich een specifieke traumatische herinnering voor de geest te halen terwijl de therapeut bilaterale stimulatie toepast, meestal door middel van oogbewegingen.
De cliënt volgt de handbewegingen van de therapeut met zijn ogen, wat helpt om de emotionele impact van de herinnering te verminderen. Dit proces kan herhaald worden totdat de cliënt zich minder angstig voelt bij het denken aan de traumatische gebeurtenis.
Voor wie is EMDR therapie geschikt?
EMDR therapie is vooral geschikt voor mensen die lijden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) als gevolg van een ingrijpende gebeurtenis, zoals een ongeluk, geweld of verlies. Het kan ook nuttig zijn voor mensen die andere trauma-gerelateerde klachten ervaren, zoals angststoornissen, depressieve symptomen of fobieën. De therapie is niet beperkt tot volwassenen; ook kinderen en adolescenten kunnen baat hebben bij EMDR, mits de therapeut ervaring heeft met deze leeftijdsgroep.
Het is belangrijk op te merken dat EMDR niet voor iedereen geschikt is. Mensen met ernstige psychische aandoeningen, zoals psychose of ernstige persoonlijkheidsstoornissen, kunnen mogelijk niet goed reageren op deze therapievorm. Daarnaast kan het voor sommige cliënten moeilijk zijn om zich open te stellen voor het ophalen van traumatische herinneringen.
In dergelijke gevallen kan een andere therapeutische benadering meer geschikt zijn. Het is essentieel dat cliënten goed worden geïnformeerd over wat EMDR inhoudt en dat ze samen met hun therapeut beslissen of deze therapie voor hen geschikt is.
De stappen van EMDR therapie
EMDR therapie bestaat uit acht belangrijke stappen die samen een gestructureerd proces vormen. De eerste stap is de geschiedenis en diagnostiek, waarbij de therapeut informatie verzamelt over de klachten en het trauma van de cliënt. Dit helpt om een duidelijk beeld te krijgen van wat er moet worden behandeld en welke technieken het meest effectief kunnen zijn.
De tweede stap omvat het voorbereiden van de cliënt op de therapie. Dit houdt in dat de therapeut uitleg geeft over het EMDR-proces en technieken aanreikt om met eventuele emoties om te gaan die tijdens de sessies naar boven kunnen komen. Vervolgens komt de derde stap, waarin de cliënt wordt gevraagd om een specifieke traumatische herinnering te identificeren die behandeld moet worden.
In stap vier begint het eigenlijke EMDR-proces, waarbij de cliënt zich concentreert op de herinnering terwijl bilaterale stimulatie plaatsvindt. Na deze fase volgt stap vijf, waarin de therapeut samen met de cliënt reflecteert op wat er tijdens het proces is gebeurd en hoe de cliënt zich voelt over de herinnering. Stap zes richt zich op het versterken van positieve cognities die de cliënt wil integreren in zijn zelfbeeld.
In stap zeven wordt er opnieuw gekeken naar de traumatische herinnering om te beoordelen of er nog steeds emotionele lading aanwezig is. Tot slot komt stap acht, waarin er aandacht is voor afsluiting en het bespreken van eventuele vervolgafspraken.
Effectiviteit van EMDR therapie
De effectiviteit van EMDR therapie is in talrijke studies aangetoond, vooral bij mensen met posttraumatische stressstoornis (PTSS). Onderzoek heeft aangetoond dat veel cliënten na een relatief kort aantal sessies aanzienlijke verbetering ervaren in hun symptomen. Een meta-analyse gepubliceerd in 2013 toonde aan dat EMDR net zo effectief is als cognitieve gedragstherapie (CGT), wat vaak wordt beschouwd als de gouden standaard voor PTSS-behandeling.
Bovendien blijkt uit studies dat EMDR niet alleen effectief is voor volwassenen, maar ook voor kinderen en adolescenten die trauma hebben ervaren. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen die EMDR ondergaan vaak sneller herstellen dan wanneer ze traditionele therapieën volgen. Dit maakt EMDR tot een waardevolle optie voor diverse leeftijdsgroepen en verschillende soorten trauma’s.
De snelheid waarmee cliënten vaak verbetering ervaren, maakt EMDR bijzonder aantrekkelijk voor zowel therapeuten als cliënten.
Mogelijke bijwerkingen van EMDR therapie
Hoewel EMDR over het algemeen als veilig wordt beschouwd, kunnen er bijwerkingen optreden tijdens of na de sessies. Sommige cliënten ervaren tijdelijke toename van angst of emotionele pijn wanneer ze geconfronteerd worden met hun traumatische herinneringen. Dit kan leiden tot gevoelens van ongemak of zelfs paniek tijdens de sessies.
Het is belangrijk dat therapeuten goed voorbereid zijn op deze reacties en technieken hebben om cliënten te ondersteunen tijdens deze momenten. Daarnaast kunnen sommige cliënten last hebben van lichamelijke reacties zoals hoofdpijn of vermoeidheid na een sessie. Deze reacties zijn vaak tijdelijk en verdwijnen meestal snel naarmate het verwerkingsproces vordert.
Het is cruciaal dat therapeuten open communiceren met hun cliënten over mogelijke bijwerkingen en hen aanmoedigen om hun ervaringen te delen. Dit helpt niet alleen bij het opbouwen van vertrouwen, maar stelt therapeuten ook in staat om hun aanpak aan te passen indien nodig.
Verschillen tussen EMDR therapie en andere therapieën
EMDR therapie verschilt op verschillende manieren van andere therapeutische benaderingen zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) of psychodynamische therapie. Een belangrijk verschil is dat EMDR zich richt op het verwerken van traumatische herinneringen door middel van bilaterale stimulatie, terwijl CGT zich meer richt op het veranderen van negatieve denkpatronen en gedragingen. In CGT ligt de nadruk op het identificeren en uitdagen van disfunctionele gedachten, terwijl EMDR zich richt op het herstructureren van hoe trauma’s in het geheugen zijn opgeslagen.
Een ander verschil is dat EMDR vaak sneller resultaten oplevert dan traditionele vormen van therapie. Veel cliënten ervaren significante verbetering na slechts enkele sessies, terwijl andere therapieën maanden of zelfs jaren kunnen duren voordat er merkbare vooruitgang wordt geboekt. Dit maakt EMDR bijzonder aantrekkelijk voor mensen die snel verlichting zoeken van hun symptomen.
Hoe vind je een geschikte EMDR therapeut?
Het vinden van een geschikte EMDR therapeut kan een belangrijke stap zijn in het proces van herstel. Het is essentieel om een professional te kiezen die goed opgeleid en gecertificeerd is in EMDR-technieken. Een goede manier om te beginnen is door aanbevelingen te vragen aan huisartsen of andere zorgverleners die bekend zijn met psychotherapieën.
Daarnaast zijn er verschillende online platforms en beroepsverenigingen waar je gekwalificeerde EMDR therapeuten kunt vinden. Het is belangrijk om te kijken naar hun ervaring en specialisaties, vooral als je specifieke behoeften hebt zoals trauma bij kinderen of specifieke soorten trauma’s. Een kennismakingsgesprek kan ook nuttig zijn; dit biedt je de kans om vragen te stellen over hun aanpak en om te beoordelen of je je op je gemak voelt bij hen.
Het gevoel van veiligheid en vertrouwen in je therapeut is cruciaal voor een succesvolle behandeling met EMDR.
Een ander interessant artikel dat aansluit bij EMDR: De weg naar emotionele vrijheid is te vinden op de website van Refunction. In dit artikel wordt dieper ingegaan op adem- en ontspanningstherapie en hoe deze technieken kunnen helpen bij het verwerken van trauma’s en het verminderen van stress. Het is een waardevolle aanvulling op de behandeling met EMDR en kan bijdragen aan het bereiken van emotionele vrijheid.
FAQs
Wat is EMDR?
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie die wordt gebruikt om mensen te helpen bij het verwerken van traumatische ervaringen.
Hoe werkt EMDR?
Tijdens een EMDR-sessie wordt de persoon gevraagd om aan de traumatische gebeurtenis te denken terwijl ze tegelijkertijd afleidende stimuli ervaren, zoals oogbewegingen of geluiden. Dit helpt de hersenen om de traumatische herinnering op een gezondere manier te verwerken.
Voor welke problemen kan EMDR worden gebruikt?
EMDR wordt vaak gebruikt bij de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS), maar kan ook effectief zijn bij andere angststoornissen, depressie, verslavingen en andere psychische problemen.
Is EMDR effectief?
Er is wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat EMDR effectief is bij de behandeling van traumagerelateerde stoornissen. Veel mensen ervaren verlichting van hun symptomen na het ondergaan van EMDR-therapie.
Zijn er bijwerkingen van EMDR?
Sommige mensen ervaren tijdelijke verergering van symptomen na een EMDR-sessie, maar dit is meestal van korte duur. Het is belangrijk om EMDR alleen te ondergaan onder begeleiding van een getrainde therapeut.